"Miniatury indyjskie od XVI do XVIII wieku"
wystawa ze zbiorów własnych
19.08 do 10.09.2010
"Miniatury indyjskie od XVI do XVIII wieku"
Miniatury eksponowane na tej wystawie to w przeważającej części miniatury mogolskie (pokazane też będą przykładowe miniatury himalajskie w celu porównania) powstałe na dworach dynastii Wielkich Mogołów. Dynastia ta rządziła w Indiach od czasów podboju ich przez Babura (o nim trochę więcej niżej) i przyniosła ze sobą całkiem odmienne postrzeganie sztuki. Mogołowie byli muzułmanami wychowanymi w kręgu kultury perskiej, stąd też pierwszy okres malarstwa miniaturowego był zdominowany właśnie przez tradycje malarstwa perskiego. Dopiero od czasu wstąpienia na tron cesarza Akbara, wielkiego mecenasa sztuki, ok. 1580 roku, malarstwo miniaturowe Indii zaczęło mieć swój własny charakter. A działo się to nie tylko z powodu odrzucenia religijnego zakazu przedstawiania postaci ludzkich, co i wcześniej nie było rygorystycznie przestrzegane, ale przede wszystkim otwarcia się na sztukę "tubylczą" i europejską. Cesarz Akbar był bowiem miłośnikiem rycin i malarstwa zachodniego, a dzieła takie dostarczali na jego dwór jezuici. Wpływy europejskie to przede wszystkim dodanie miniaturom głębi i perspektywy. Następcy Akbara również opiekowali się artystami, których nie brakowało na ich dworach. Jednak za panowania Aurangzeba (1658-1707), na skutek jego fanatyzmu religijnego i bardzo nieprzyjemnego charakteru, artyści zaczęli opuszczać dwór, a mogolska miniatura przestała się rozwijać. Z czasem całkowicie upadła, powstawały już tylko mniej lub bardziej udane kopie. Zaczęła się era wspaniałych, związanych z hinduizmem, choć też z zauważalnym jeszcze wpływem sztuki perskiej, miniatur himalajskich.
Miniatury ilustracyjne (ponad 100 reprodukcji) pokazane na wystawie pochodzą w większości z "Babur-Name" i tzw. "Daru Aleksandra II".
"Babur-Name" to kronika-pamiętnik, którą spisał Zahir ad-Din Muhammad Babur (14 lutego 1483 - 26 grudnia 1530), założyciel dynastii Wielkich Mogołów. Był to książę z rodu Timurydów, wódz, awanturnik, poeta, filozof, pijak, autor traktatu o poezji "Risalayi Aruz", tłumacz pism religijnych i rozpustnik. W sumie naprawdę wielki człowiek, który w latach 1504-1529 podbił prawie całe Indie. Jego pamiętnik został przepisany ponownie za czasów rządów wnuka Babura - Akbara i zilustrowany miniaturami przedstawiającymi nie tylko jego życie i podboje, ale też okazy fauny i flory Indii. Miniatury, wielkości 15,5x28 cm., uważane są za najbardziej reprezentatywne dla złotego okresu sztuki mogolskiej. Manuskrypt ten, zawierający 528 kart, znajduje się w British Museum (sygnatura OR 3714).
Natomiast tzw. "Dar Aleksandra II" (przekazany przez cara w 1910 roku) to zbiór ponad 100 luźnych miniatur indyjskich i perskich będących obecnie w Muzeum w Petersburgu. Miniatury indyjskie pochodzą z XVI-XVIII wieku, można wyodrębnić tu dużą grupę poświęconą życiu Szachdżachana.
Jeśli okaże się, że sztuka Indii interesuje nie tylko właściciela galerii "Ciasna", ale także innych mieszkańców Jastrzębia, w przyszłych latach będzie można zobaczyć następne wystawy, jak choćby o motywach chrześcijańskich w sztuce Indii.
Zapraszam do odwiedzenia galerii.
W czasie trwania wystawy będzie można poznać literaturę indyjską od Hymnów Rygwedy poprzez Bhagawadgitę (III-II w. p.n.e.), sztuki Kalidasy (V w. n.e.) i buddyjskie pieśni bengalskie (X-XI w. n.e.) do poezji i prozy Rabindranata Tagore.
Udostępniona też będzie (do korzystania na miejscu!) biblioteczka zawierająca ok. 90 pozycji z zakresu historii, religii, mitologii, kultury i sztuki Indii. Oprócz książek "klasycznych" warte uwagi też są zbiory baśni i legend ("Dwadzieścia pięć opowieści wampira" czy "Pańczatantra"...), powieści podróżnicze lub inspirowane Indiami (Pierre Loti, hr. Tarnowski...) oraz książki ezoteryczne związane z tym regionem (Helena Bławatska, Annie Bessant, Starża-Dzieżbicki i in.).
Witold Englender
Powrót na okładkę
